Buddyzm tybetański jest formą buddyzmu mahajany, który rozwinął się w Tybecie i rozprzestrzenił na sąsiednie kraje Himalajów. Buddyzm tybetański znany jest z bogatej mitologii i ikonografii oraz z praktyki identyfikacji reinkarnacji zmarłych mistrzów duchowych.
Początki buddyzmu tybetańskiego
Historia buddyzmu w Tybecie rozpoczyna się w 641 roku n.e., kiedy król Songtsen Gampo (zmarł około 650) zjednoczył Tybet poprzez podbój wojskowy. W tym samym czasie wziął dwie buddyjskie żony, księżniczkę Bhrikuti z Nepalu i księżniczkę Wen Cheng z Chin.
Tysiąc lat później, w 1642 r., Piąty Dalajlama został doczesnym i duchowym przywódcą Tybetańczyków. W ciągu tysiąca lat buddyzm tybetański rozwinął swoje unikalne cechy, a także podzielił się na sześć głównych szkół. Największe i najbardziej znane to Nyingma, Kagyu, Sakya i Gelug.
Wadżrajana i tantra
Wadżrajana, „pojazd diamentowy”, jest szkołą buddyzmu, która powstała w Indiach w połowie pierwszego tysiąclecia ne. Wadżrajana zbudowana jest na podstawie filozofii i doktryn Mahajany. Wyróżnia go stosowanie ezoterycznych rytuałów i innych praktyk, zwłaszcza tantry.
Tantra obejmuje wiele różnych praktyk, ale jest znana przede wszystkim jako sposób na oświecenie poprzez tożsamość z bóstwami tantrycznymi. Bóstwa tybetańskie najlepiej rozumieć jako archetypy reprezentujące najgłębszą naturę praktykującego tantrę. Dzięki tantrze jodze urzeczywistnia się jaźń jako oświecona istota.
Dalajlama i inny Tulkus
Tulku to osoba uznana za reinkarnację osoby zmarłej. Praktyka rozpoznawania tulku jest unikalna w buddyzmie tybetańskim. Przez wieki wiele linii tulku stało się ważne dla zachowania integralności instytucji i nauk zakonnych.
Pierwszym rozpoznanym tulku był drugi Karmapa, Karma Pakshi (1204–1283). Obecny Karmapa i kierownik szkoły buddyzmu tybetańskiego Kagyu, Ogyen Trinley Dorje, jest 17. Urodził się w 1985 roku.
Najbardziej znanym tulku jest oczywiście Jego Świątobliwość Dalajlama. Obecny Dalajlama, Tenzin Gyatso, jest czternasty i urodził się w 1935 roku.
Powszechnie uważa się, że mongolski przywódca Altan Khan zapoczątkował tytuł Dalajlama, co znaczy „Ocean mądrości”, w 1578 r. Tytuł ten otrzymał Sonam Gyatso (1543–1588), trzeci główny lama szkoły Gelug. Ponieważ Sonam Gyatso był trzecim dyrektorem szkoły, został 3. Dalajlamą. Dwaj pierwsi Dalaj Lamowie otrzymali tytuł pośmiertnie.
Był to 5. Dalajlama, Lobsang Gyatso (1617–1682), który jako pierwszy stał głową całego buddyzmu tybetańskiego. „Wielki Piąty” zawarł sojusz wojskowy z mongolskim przywódcą Gushri Khanem.
Kiedy dwóch innych wodzów mongolskich i władca Kang starożytnego królestwa Azji Środkowej wkroczyli do Tybetu, Gushri Khan rozgromił ich i ogłosił się królem Tybetu. W 1642 r. Gushri Khan uznał 5. Dalajlamę za duchowego i doczesnego przywódcę Tybetu.
Następujący Dalaj Lamowie i ich regenci pozostali głównymi administratorami Tybetu aż do inwazji na Tybet przez Chiny w 1950 r. I wygnania 14. Dalajlamy w 1959 r.
Chińska okupacja Tybetu
Chiny najechały Tybet, wówczas niepodległy naród, i zaanektowały go w 1950 r. Jego Świątobliwość Dalajlama uciekł z Tybetu w 1959 r.
Rząd Chin ściśle kontroluje buddyzm w Tybecie. Klasztory mogły funkcjonować głównie jako atrakcje turystyczne. Tybetańczycy również czują, że stają się obywatelami drugiej kategorii we własnym kraju.
Napięcia doszły do głosu w marcu 2008 r., Co spowodowało kilka dni zamieszek. Do kwietnia Tybet został skutecznie zamknięty na świat zewnętrzny. Zostało ono ponownie otwarte tylko częściowo w czerwcu 2008 r., Kiedy pochodnia olimpijska przeszła bez żadnych incydentów, a rząd chiński powiedział, że udowodnił, że Tybet jest „bezpieczny”.
