Mahajana jest dominującą formą buddyzmu w Chinach, Japonii, Korei, Tybecie, Wietnamie i kilku innych krajach. Od czasu swojego powstania około 2000 lat temu buddyzm mahajany podzielił się na wiele szkół średnich i sekt z szerokim zakresem doktryn i praktyk. Obejmuje to szkoły Vajrayana (Tantra), takie jak niektóre gałęzie buddyzmu tybetańskiego, które często są liczone jako osobne „yana” (pojazd). Ponieważ Wadżrajana opiera się na naukach mahajany, często uważa się go za część tej szkoły, ale Tybetańczycy i wielu uczonych utrzymują, że Wadżrajana jest odrębną formą. Na przykład, według znanego uczonego i historyka Reginalda Raya w jego przełomowej książce Niezniszczalna prawda (Shambhala, 2000):
Istota tradycji Wadżrajany polega na tworzeniu bezpośredniego połączenia z naturą Buddy w obrębie ... to kontrastuje z Hinajaną [obecnie ogólnie nazywaną Therawedą] i Mahajaną, które są nazywane nośnikami przyczynowymi, ponieważ ich praktyka rozwija przyczyny poprzez z którym stanem oświeconym można się ostatecznie skontaktować ...
... Najpierw wchodzi się do Hinajany [obecnie ogólnie nazywanej Therawedą], uciekając do Buddy, dharmy i sanghi, a następnie prowadzi się etyczne życie i praktykuje medytację. Następnie ktoś podąża za mahajaną, przyjmując ślubowanie bodhisattwy i pracując dla dobra innych, jak również siebie samego. A potem wchodzi się do Wadżrajany, wypełniając przysięgę Bodhisattwy poprzez różne formy intensywnej praktyki medytacyjnej.
Jednak ze względu na ten artykuł dyskusja Mahajana obejmie praktykę wadżrajany, ponieważ obie koncentrują się na ślubowaniu bodhisattwy, co odróżnia je od Theravady.
Trudno jest sformułować ogólne stwierdzenia dotyczące Mahajany, które są prawdziwe dla całej Mahajany. Na przykład większość szkół mahajany oferuje świeckim ścieżkę oddania, ale inne są przede wszystkim zakonne, jak ma to miejsce w buddyzmie Theravada. Niektórzy koncentrują się na praktyce medytacyjnej, podczas gdy inni wzbogacają medytację intonowaniem i modlitwą.
Aby zdefiniować Mahajanę, warto zrozumieć, w jaki sposób odróżnia się ona od innych głównych szkół buddyzmu, Theravada.
Drugie obrócenie koła Dharmy
Buddyzm theravada opiera się filozoficznie na Pierwszym Obrocie Koła Dharmy Buddy, w którym prawda o bezinteresowności lub pustce samego siebie stanowi rdzeń praktyki. Mahayana, z drugiej strony, opiera się na Drugim Obrocie Koła, w którym wszystkie „dharmy” (rzeczywistości) są postrzegane jako pustka (sunyata) i bez nieodłącznej rzeczywistości. Nie tylko ego, ale cała pozorna rzeczywistość jest uważana za iluzję.
Bodhisattwa
Podczas gdy Theravada kładzie nacisk na indywidualne oświecenie, Mahayana podkreśla oświecenie wszystkich istot. Ideałem mahajany jest stać się bodhisattwą, która dąży do wyzwolenia wszystkich istot z cyklu narodzin i śmierci, omijając indywidualne oświecenie, aby pomóc innym. Ideałem Mahajany jest umożliwienie oświecenia wszystkich istot, nie tylko ze względu na współczucie, ale także dlatego, że nasze wzajemne powiązania uniemożliwiają oddzielenie się od siebie.
Natura Buddy
Z sunyatą związane jest nauczanie, że Natura Buddy jest niezmienną naturą wszystkich istot, nauczanie nie znalezione w Theravadzie. Dokładnie to, w jaki sposób rozumiana jest Natura Buddy, różni się w zależności od szkoły mahajany. Niektórzy tłumaczą to jako zalążek lub potencjał; inni widzą to jako w pełni zamanifestowane, ale nierozpoznane z powodu naszych złudzeń. Ta nauka jest częścią Trzeciego Obrotu Koła Dharmy i stanowi podstawę gałęzi Wadżrajany Mahajany oraz ezoterycznych i mistycznych praktyk Dzogczen i Mahamudry.
Ważna dla Mahajany jest doktryna Trikaya, która mówi, że każdy Budda ma trzy ciała. Są to tak zwane dharmakaya, sambogakaya i nirmanakaya . Po prostu dharmakaya jest ciałem absolutnej prawdy, sambogakaya jest ciałem doświadczającym błogości oświecenia, a nirmanakaya jest ciałem manifestującym się na świecie. Innym sposobem zrozumienia Trikaya jest myślenie o dharmakaji jako absolutnej naturze wszystkich istot, sambogakaji jako błogim doświadczeniu oświecenia i nirmanakaji jako Buddzie w ludzkiej postaci. Doktryna ta toruje drogę do wiary w naturę Buddy, która jest z natury obecna we wszystkich istotach i którą można zrealizować poprzez właściwe praktyki.
Pisma Mahajany
Praktyka mahajany oparta jest na kanonach tybetańskich i chińskich. Podczas gdy buddyzm Theravada podąża za kanonem palijskim, o którym mówi się, że obejmuje tylko faktyczne nauki Buddy, chińskie i tybetańskie kanony mahajany mają teksty, które odpowiadają znacznej części kanonu palijskiego, ale dodały także ogromną liczbę sutr i komentarzy, które są ściśle Mahayana Te dodatkowe sutry nie są uważane za uprawnione w Theravadzie. Należą do nich bardzo cenione sutry, takie jak sutas Lotos i Prajnaparamita.
Buddyzm mahajany używa raczej sanskrytu niż palijskiej formy wspólnych terminów; na przykład sutra zamiast sutta ; dharma zamiast dhammy .
