Dla wielu osób słowo ekskomunika wywołuje obrazy hiszpańskiej inkwizycji wraz ze stojakiem i liną, a może nawet na stosie. Chociaż ekskomunikacja jest poważną sprawą, Kościół katolicki nie uważa ekskomuniki za karę, ściśle mówiąc, ale za środek naprawczy. Tak jak rodzic może dać dziecku „czas” lub „uziemić” go, aby pomóc mu pomyśleć o tym, co zrobił, ekskomuniką jest wezwanie ekskomunikowanej osoby do pokuty i przywrócenie jej do pełnej komunii z Kościół katolicki przez sakrament spowiedzi. Ale czym właściwie jest ekskomunika?
Ekskomunika w zdaniu
Ekskomunika, pisze ks. John Hardon, SJ, w swoim współczesnym słowniku katolickim: „Kościelna cenzura, dzięki której człowiek jest mniej lub bardziej wykluczony z komunii z wiernymi”.
Innymi słowy, ekskomunika to sposób, w jaki Kościół katolicki wyraża głęboką dezaprobatę dla działań ochrzczonego katolika, które są albo bardzo niemoralne, albo w jakiś sposób podważają lub podważają publicznie prawdę wiary katolickiej. Ekskomunika to największa kara, jaką Kościół może nałożyć na ochrzczonego katolika, ale jest wymierzona z miłości zarówno do osoby, jak i Kościoła. Celem ekskomuniki jest przekonanie osoby, że jej czyny były niewłaściwe, aby współczuła temu działaniu i pojednała się z Kościołem, a w przypadku działań wywołujących skandal publiczny inni są świadomi, że działanie danej osoby nie jest akceptowane przez Kościół katolicki.
Co to znaczy być ekskomunikowanym?
Skutki ekskomuniki są określone w Kodeksie Prawa Kanonicznego, regułach rządzących Kościołem katolickim. Kanon 1331 oświadcza, że „ekskomunikowany jest zabroniony”
- Aby mieć jakikolwiek udział ministerialny w sprawowaniu ofiary Eucharystii lub innych ceremonii kultu;
- Sprawowanie sakramentów lub sakramentaliów i przyjmowanie sakramentów;
- Sprawowanie jakichkolwiek kościelnych urzędów, posług lub funkcji w dowolnym miejscu lub wprowadzanie aktów rządzenia.
Skutki ekskomuniki
Pierwszy efekt dotyczy duchownych, biskupów, kapłanów i diakonów. Na przykład biskup, który został ekskomunikowany, nie może udzielać sakramentu bierzmowania ani uczestniczyć w święceniach innego biskupa, kapłana lub diakona; ekskomunikowany kapłan nie może odprawiać Mszy; ekskomunikowany diakon nie może przewodniczyć sakramentowi małżeństwa ani uczestniczyć w publicznej celebracji sakramentu chrztu. (Jest jeden ważny wyjątek od tego efektu, odnotowany w kanonie 1335: „zakaz jest zawieszony, ilekroć konieczne jest troska o wiernych zagrożonych śmiercią”. Na przykład ekskomunikowany kapłan może ofiarować ostatnie obrzędy i usłyszeć ostatnie wyznanie umierającego katolika).
Drugi efekt dotyczy zarówno duchowieństwa, jak i świeckich, którzy nie mogą przyjmować żadnego sakramentu, gdy są ekskomunikowani (z wyjątkiem Sakramentu Spowiedzi, w przypadkach, gdy Spowiedź wystarcza do zniesienia kary ekskomuniki).
Trzeci efekt dotyczy przede wszystkim duchowieństwa (na przykład biskup, który został ekskomunikowany, nie może wykonywać swojej normalnej władzy w swojej diecezji), ale także świeckich, którzy pełnią funkcje publiczne w imieniu Kościoła katolickiego (np. Nauczyciel w szkole katolickiej) ).
Czym ekskomunika nie jest
Punkt ekskomuniki jest często źle rozumiany. Wiele osób uważa, że gdy ktoś zostanie ekskomunikowany, „nie jest już katolikiem”. Ale podobnie jak Kościół może ekskomunikować kogoś tylko wtedy, gdy jest ochrzczonym katolikiem, tak ekskomunikowany człowiek pozostaje katolikiem po ekskomunikacji, chyba że oczywiście apostatuje (to znaczy całkowicie wyrzeka się wiary katolickiej). Jednak w przypadku apostazji to nie ekskomunika sprawiła, że przestał być katolikiem; to był jego świadomy wybór opuszczenia Kościoła katolickiego.
Celem każdej ekskomuniki jest przekonanie ekskomunikowanej osoby do powrotu do pełnej komunii z Kościołem katolickim przed śmiercią.
Dwa rodzaje ekskomuniki
Istnieją rodzaje ekskomuniki, znane pod ich łacińskimi nazwami. A ferendae sententiae komunikacja jest narzucana osobie przez organ kościelny (zwykle jego biskupa). Ten rodzaj ekskomuniki bywa dość rzadki.
Najbardziej powszechny rodzaj ekskomuniki nazywa się latae sententiae . Ten typ jest również znany w języku angielskim jako „automatyczna” ekskomunika. Automatyczna ekskomunika ma miejsce, gdy katolik bierze udział w pewnych działaniach, które są tak poważnie niemoralne lub sprzeczne z prawdą wiary katolickiej, że samo to działanie pokazuje, że odciął się od pełnej komunii z Kościołem katolickim.
Jak dochodzi do automatycznej ekskomuniki?
Prawo kanoniczne wymienia kilka takich działań, które prowadzą do automatycznej ekskomuniki. Na przykład apostatycyzm od wiary katolickiej, publiczne promowanie herezji lub angażowanie się w schizmę oznacza to odrzucenie właściwego autorytetu Kościoła katolickiego (Kanon 1364); wyrzucanie konsekrowanych gatunków Eucharystii (gospodarza lub wina po tym, jak stały się Ciałem i Krwią Chrystusa) lub „zatrzymywać je dla świętokradzkich celów” (Kanon 1367); fizyczny atak na papieża (Kanon 1370); i poddawanie się aborcji (w przypadku matki) lub płacenie za aborcję (Kanon 1398). Ponadto duchowieństwo może otrzymać automatyczną ekskomunikę, na przykład odsłaniając grzechy, które zostały mu wyznane w Sakramencie spowiedzi (Kanon 1388) lub uczestnicząc w konsekracji biskupa bez zgody papieża (Kanon 1382).
Czy można znieść ekskomunikę?
Ponieważ celem ekskomuniki jest próba przekonania ekskomunikowanego do pokuty za swoje działanie (aby jego dusza nie była już w niebezpieczeństwie), nadzieja Kościoła katolickiego polega na tym, że każda ekskomunika zostanie ostatecznie zniesiona, a wcześniej później. W niektórych przypadkach, takich jak automatyczna ekskomunika za dokonanie aborcji lub apostazji, herezji lub schizmy, ekskomunikę można znieść poprzez szczerą, kompletną i skruszoną spowiedź. W innych, takich jak te, które zostały poniesione w celu świętokradztwa przeciwko Eucharystii lub naruszenia pieczęci spowiedzi, ekskomunikę może znieść tylko papież (lub jego delegat).
Osoba, która jest świadoma, że została ekskomunikowana i pragnie jej zniesienia, powinna najpierw zbliżyć się do proboszcza i omówić szczególne okoliczności. Kapłan doradzi mu, jakie kroki będą konieczne do zniesienia ekskomuniki.
Czy jestem w niebezpieczeństwie ekskomuniki?
Przeciętny katolik nigdy nie znajdzie się w niebezpieczeństwie ekskomuniki. Na przykład prywatne wątpliwości co do doktryn Kościoła katolickiego, jeśli nie są one publicznie wyrażane lub nauczane jako prawdziwe, nie są tożsame z herezją, a tym bardziej apostazją.
Jednak rosnąca praktyka aborcji wśród katolików i konwersja katolików na religie niechrześcijańskie powodują automatyczną ekskomunikę. Aby powrócić do pełnej komunii z Kościołem katolickim, aby móc przyjmować sakramenty, należałoby znieść takie ekskomunikę.
Słynna ekskomunikacja
Oczywiście wiele słynnych ekskomunik związanych z historią wiąże się z różnymi przywódcami protestanckimi, takimi jak Marcin Luter w 1521 r., Henryk VIII w 1533 r. I Elżbieta I w 1570 r. Być może najbardziej porywająca historia ekskomuniki dotyczy historii Świętego Rzymski cesarz Henryk IV, którego ekskomunikował trzykrotnie papież Grzegorz VII. Pokutując za swoją ekskomunikę, Henry odbył pielgrzymkę do papieża w styczniu 1077 r. I przez trzy dni stał na śniegu przed Zamkiem Canossa, boso, na czczo i w koszuli do włosów, dopóki Gregory nie zgodził się na zniesienie ekskomuniki.
Najsłynniejsze ekskomuniki w ostatnich latach miały miejsce, gdy arcybiskup Marcel Lefebvre, orędownik Tradycyjnej Mszy Łacińskiej i założyciel Towarzystwa Świętego Piusa X, konsekrował czterech biskupów bez zgody papieża Jana Pawła II w 1988 roku. Arcybiskup Lefebvre i czwórka wszyscy nowo konsekrowani biskupi ponieśli automatyczną ekskomunikę, którą papież Benedykt XVI zniósł w 2009 r.
W grudniu 2016 roku piosenkarka pop Madonna w odcinku „Carpool Karaoke” w The Late Late Show With James Corden twierdziła, że trzykrotnie została ekskomunikowana przez Kościół katolicki. Podczas gdy Madonna, która została ochrzczona i wychowała się na katoliczkę, była często krytykowana przez katolickich księży i biskupów za świętokradzkie pieśni i występy podczas jej koncertów, jednak nigdy nie została formalnie ekskomunikowana. Możliwe, że Madonna poniosła automatyczną ekskomunikę za niektóre działania, ale jeśli tak, to ekskomunikacja nigdy nie została publicznie ogłoszona przez Kościół katolicki.
