Pomimo jego znaczenia, nie zawsze jest duża zgoda co do tego, czym jest sekularyzm. Część problemu polega na tym, że pojęcia „świeckiego” można używać na kilka sposobów, które - choć ściśle ze sobą powiązane - są jednak na tyle różne, że trudno jest z całą pewnością wiedzieć, co ludzie mogą oznaczać. Słowo świeckie oznacza po łacinie „tego świata” i jest przeciwieństwem słowa religijnego. Jako doktryna sekularyzm jest zwykle używany do opisania każdej filozofii, która formuje swoją etykę bez odniesienia do religijnych dogmatów i która promuje rozwój ludzkiej sztuki i nauki.
George Jacob Holyoake
Pojęcie sekularyzmu zostało stworzone w 1846 r. Przez Jerzego Jacoba Holyoake'a, aby opisać „formę opinii, która dotyczy wyłącznie pytań, których kwestie można sprawdzić na podstawie doświadczenia tego życia” (English Secularism, 60). Holyoake był liderem angielskiego sekularyzmu i ruchu wolnomyśliciela, który zasłynął szerszej publiczności ze względu na przekonanie na podstawie angielskich przepisów o bluźnierstwie i większą walkę z nimi. Jego walka uczyniła go bohaterem wszystkich angielskich radykałów, nawet tych, którzy nie byli członkami organizacji wolnomyślicieli.
Holyoake był także reformatorem społecznym, który wierzył, że rząd powinien działać na korzyść klas robotniczych i słabo opierać się na ich potrzebach tu i teraz, a nie na jakichkolwiek potrzebach dotyczących przyszłego życia lub ich dusz. Jak widać z powyższego cytatu, jego wczesne użycie terminu „sekularyzm” nie przedstawiało wyraźnie tego pojęcia w opozycji do religii; raczej odnosi się jedynie do pomysłu skupienia się na tym życiu, a nie spekulacji na temat innego życia. To z pewnością wyklucza wiele systemów wierzeń religijnych, przede wszystkim religię chrześcijańską z czasów Holyoake, ale niekoniecznie wyklucza wszystkie możliwe wierzenia religijne.
Później Holyoake wyjaśnił bardziej szczegółowo swój termin:
Sekularyzm to taki, który dąży do rozwoju fizycznej, moralnej i intelektualnej natury człowieka do najwyższego możliwego punktu, jako bezpośredni obowiązek życia, który wpaja praktyczną wystarczalność naturalnej moralności poza ateizmem, teizmem lub Biblią, który wybiera jako swoje metody postępowania promowanie ludzkiej poprawy za pomocą środków materialnych i proponuje te pozytywne porozumienia jako wspólną więź zjednoczenia dla wszystkich, którzy regulują życie rozumem i uszlachetniają go poprzez służbę ”(Zasady sekularyzmu, 17 ).
Materiał a materiał niematerialny
Po raz kolejny widzimy skupienie się na tym, co materialne i na tym świecie, a nie na niematerialnym, duchowym czy jakimkolwiek innym świecie, ale nie widzimy też żadnego konkretnego stwierdzenia, że sekularyzm wiąże się z brakiem religii. Koncepcja sekularyzmu została pierwotnie opracowana jako filozofia niereligijna, koncentrująca się na potrzebach i troskach ludzkości w tym życiu, a nie na ewentualnych potrzebach i troskach związanych z możliwym życiem pozagrobowym. Sekularyzm został również zaprojektowany jako filozofia materialistyczna, zarówno pod względem środków, za pomocą których należy poprawić ludzkie życie, jak i pod względem zrozumienia natury wszechświata.
Dzisiaj taką filozofię nazywa się humanizmem lub świeckim humanizmem, podczas gdy pojęcie sekularyzmu, przynajmniej w naukach społecznych, jest znacznie bardziej ograniczone. Pierwsze i być może najszerzej rozumiane pojęcie „świeckiego” stoi dziś w opozycji do „religijnego”. Zgodnie z tym zastosowaniem coś jest świeckie, gdy można je zaklasyfikować do światowej, obywatelskiej, niereligijnej sfery życia ludzkiego. Wtórne rozumienie pojęcia „świeckiego” przeciwstawia się wszystkim, co uważa się za święte, święte i nienaruszalne. Zgodnie z tym użyciem coś jest świeckie, gdy nie jest czczone, kiedy nie jest czczone i gdy jest otwarte na krytykę, osąd i zamianę.
