Często spotyka się teistów religijnych, a zwłaszcza chrześcijan, którzy twierdzą, że tylko ich system wierzeń zapewnia bezpieczne podstawy wolnej woli i rodzajów wyborów - a zwłaszcza wyborów moralnych. Celem tego argumentu jest udowodnienie, że ateizm jest niezgodny z wolną wolą i wyborami moralnymi - a co za tym idzie samą moralnością. Argument ten opiera się jednak na fałszywych interpretacjach wolnej woli i moralności, co powoduje, że jest on nieważny.
Kompatibilizm i determinizm
Za każdym razem, gdy pojawia się ten argument, wierzący zazwyczaj nie wyjaśniają ani nie definiują, co rozumieją przez „wolną wolę” lub w jaki sposób jest on niezgodny z materializmem. To pozwala im całkowicie zignorować argumenty kompatybilności i kompatybilizmu (nie są pozbawione wad, ale osoba powinna przynajmniej wykazać się z nimi znajomością, zanim zachowa się, jakby nie miała nic do zaoferowania).
Kwestia wolnej woli była przedmiotem gorących dyskusji od tysiącleci. Niektórzy twierdzą, że ludzie mają zdolność wolnej woli, to znaczy zdolność do wybierania działań bez konieczności podążania określonym kursem przez wpływ innych lub naturalne prawa. Wielu teistów uważa, że wolna wola jest szczególnym darem od Boga.
Inni argumentowali, że jeśli wszechświat ma charakter deterministyczny, to działania ludzkie muszą być deterministyczne. Jeśli ludzkie działania po prostu podążają za prawem natury, wówczas nie są wybierane „swobodnie”. To stanowisko jest czasem poparte wykorzystaniem współczesnej nauki ze względu na obszerne naukowe dowody, że wydarzenia są zdeterminowane przez wcześniejsze wydarzenia.
Obie te pozycje mają tendencję do definiowania swoich terminów w sposób, który wyraźnie wyklucza drugie. Ale dlaczego tak musi być? Stanowisko kompatybilizmu dowodzi, że pojęcia te nie muszą być definiowane w tak absolutystyczny i wzajemnie wykluczający się sposób, a zatem, że zarówno wolna wola, jak i determinizm mogą być kompatybilne.
Kompatybilista może argumentować, że nie wszystkie rodzaje wcześniejszych wpływów i przyczyn należy traktować jako równoważne. Istnieje różnica między tym, że ktoś rzuca cię przez okno, a tym, który celuje w twoją głowę i każe ci skoczyć przez okno. Ten pierwszy nie pozostawia miejsca na wolny wybór; drugie tak, nawet jeśli alternatywy są nieatrakcyjne.
Fakt, że na decyzję wpływ mają okoliczności lub doświadczenie, nie oznacza, że decyzja jest w pełni determinowana przez szczególne okoliczności lub doświadczenia. Istnienie wpływów nie wyklucza zatem możliwości wyboru. Tak długo, jak my ludzie jesteśmy zdolni do racjonalności i zdolni do przewidywania przyszłości, możemy być pociągnięci (w różnym stopniu) do odpowiedzialności za nasze działania, niezależnie od tego, jak jesteśmy pod wpływem.
To dlatego dzieci i obłąkani nie zawsze są traktowani w naszym systemie prawnym jako agenci moralni. Brakuje im pełnej zdolności do racjonalności i / lub nie mogą dostosować swoich działań, aby uwzględnić przyszłe wydarzenia i konsekwencje. Jednak inni są uważani za agentów moralnych i zakłada to pewien poziom determinizmu.
Bez pewnej determinacji nasz mózg nie byłby wiarygodny, a nasz system prawny nie działałby nie byłoby możliwe potraktowanie niektórych działań wynikających z podmiotowości moralnej, a innych działań jako następstwa osoby, która nie posiada zdolności moralnej. Nic magicznego ani nadprzyrodzonego nie jest konieczne, a ponadto całkowity brak determinizmu jest nie tylko nie konieczny, ale wykluczony.
Wolna wola i Bóg
Głębszym problemem z powyższym argumentem jest fakt, że chrześcijanie mają swój własny i potencjalnie poważniejszy problem z istnieniem wolnej woli: istnieje sprzeczność między istnieniem wolnej woli a ideą boga, który doskonale zna przyszłość .
Jeśli wynik wydarzenia jest znany wcześniej i „znany” w taki sposób, że nie można postępować inaczej, w jaki sposób może istnieć wolność? W jaki sposób masz swobodę wyboru inaczej, jeśli jakiś agent (Bóg) już wie, co zrobisz i nie możesz postępować inaczej?
Nie każdy chrześcijanin wierzy, że ich bóg jest wszechwiedzący i nie każdy, kto w to wierzy, wierzy również, że pociąga to za sobą doskonałą znajomość przyszłości. Niemniej jednak przekonania te są znacznie bardziej powszechne niż nie, ponieważ są bardziej zgodne z tradycyjną ortodoksją. Na przykład ortodoksyjna wiara chrześcijańska, że Bóg jest opatrznościowy, że Bóg sprawi, że wszystko okaże się OK, ponieważ ostatecznie Bóg jest odpowiedzialny za historię - jest niezbędna dla chrześcijańskiej ortodoksji.
W chrześcijaństwie dyskusje na temat wolnej woli były na ogół rozstrzygane na korzyść istnienia wolnej woli i przeciwko determinizmowi (z wyjątkiem tradycji kalwińskiej). Islam doświadczył podobnych debat w podobnym kontekście, ale wnioski zostały na ogół rozstrzygnięte w przeciwnym kierunku. To spowodowało, że muzułmanie stali się bardziej fatalistyczni w swoich poglądach, ponieważ wszystko, co wydarzy się w przyszłości, zarówno w małych, jak i wielkich rzeczach, ostatecznie zależy od Boga i nie może być zmienione przez cokolwiek, co ludzie zrobią. To wszystko sugeruje, że obecny stan rzeczy w chrześcijaństwie mógł pójść w innym kierunku.
Wolna wola i chęć ukarania
Jeśli istnienie boga nie gwarantuje istnienia wolnej woli, a nieobecność boga nie wyklucza możliwości moralnego działania, dlaczego tak wielu religijnych teistów twierdzi, że jest wręcz przeciwnie? Wydaje się, że powierzchowne idee wolnej woli i moralnego działania, na których się koncentrują, są wymagane do czegoś zupełnie innego: uzasadnienia zastosowanego do kar prawnych i moralnych. Nie miałoby to zatem nic wspólnego z moralnością samą w sobie, ale raczej z pragnieniem karania niemoralności.
Friedrich Nietzsche kilka razy skomentował dokładnie ten problem:
„Tęsknota za„ wolą woli ”w superlatywnym sensie metafizycznym (która niestety wciąż rządzi w głowach osób częściowo wykształconych), tęsknota do ponoszenia całkowitej i ostatecznej odpowiedzialności za swoje czyny i do ulgi Bogu, świat, przodkowie, szansa i społeczeństwo ciężaru - wszystko to oznacza nic innego niż ... ciągnięcie się za włosy z bagna nicości do istnienia. ”
[ Beyond Good and Evil, 21]
„Wszędzie tam, gdzie dochodzi się odpowiedzialności, zwykle działa instynkt chęci osądzania i karania ... doktryna woli została wymyślona zasadniczo w celu karania, to znaczy dlatego, że chce się przypisać winę. .. Mężczyźni byli uważani za „wolnych”, aby mogli zostać osądzeni i ukarani - aby mogli stać się winni: w konsekwencji każdy czyn musiał być uważany za wolę, a pochodzenie każdego czynu musiało być uważane za leżące w świadomości. ... ”
[ Zmierzch bożków, „Cztery wielkie błędy” 7)
Nietzsche konkluduje, że metafizyka wolnej woli jest „metafizyką kata”.
Niektórzy ludzie nie mogą czuć się lepiej o sobie i swoich wyborach, chyba że mogą czuć się lepsi od życia i wyborów innych. Byłoby to jednak niespójne, gdyby wybory ludzi były silnie zdeterminowane. Nie można łatwo poczuć się lepszym od kogoś, kogo łysienie zostało uwarunkowane genetycznie. Nie możesz łatwo poczuć się lepszym od kogoś, kogo moralne błędy zostały określone. Trzeba więc wierzyć, że w przeciwieństwie do łysienia, moralne pomyłki danej osoby są całkowicie wybrane, co pozwala jej ponieść całkowitą i osobistą odpowiedzialność za nią.
Ludzie, którzy wybierają tę ścieżkę (zwykle nieświadomie), brakuje w tym, że nie nauczyli się, jak czuć się dobrze ze swoimi wyborami, niezależnie od tego, jak zdeterminowani byli lub nie byli.
