Czy istnieje prawdziwy związek między religią a przesądem? Niektórzy, szczególnie wyznawcy różnych wyznań religijnych, często twierdzą, że są to zasadniczo różne typy przekonań. Jednak ci, którzy stoją poza religią, zauważą pewne bardzo ważne i fundamentalne podobieństwa, które wymagają bliższego rozważenia.
Czy naprawdę są tak różne?
Oczywiście nie każdy, kto jest religijny, jest również przesądny, i nie każdy, kto jest przesądny, jest również religijny. Osoba może wiernie uczestniczyć w nabożeństwach przez całe życie bez zastanowienia się nad czarnym kotem idącym przed nimi. Z drugiej strony osoba, która całkowicie odrzuca jakąkolwiek religię, może świadomie lub nieświadomie unikać chodzenia pod drabiną nawet jeśli na drabinie nie ma nikogo, kto mógłby coś upuścić.
Jeśli żadne z nich niekoniecznie prowadzi do drugiego, łatwo może dojść do wniosku, że są to różne typy przekonań. Co więcej, ponieważ sama nazwa superstycja wydaje się zawierać negatywny osąd nieracjonalności, dziecinności lub prymitywności, zrozumiałe jest, że wierzący nie chcieliby, aby ich wyznania były klasyfikowane za przesądy.
Podobieństwa
Niemniej jednak musimy przyznać, że podobieństwa nie są powierzchowne. Po pierwsze, zarówno przesąd, jak i tradycyjne religie mają charakter niematerialistyczny. Nie wyobrażają sobie świata jako miejsca kontrolowanego przez sekwencje przyczyny i skutku między materią a energią. Zamiast tego zakładają dodatkową obecność niematerialnych sił, które wpływają lub kontrolują bieg naszego życia.
Co więcej, pojawia się także pragnienie nadania znaczenia i spójności przypadkowym i chaotycznym wydarzeniom. Jeśli zostaniemy ranni w wypadku, można to przypisać czarnemu kotowi, rozlaniu soli, niezapłaceniu wystarczającej czci naszym przodkom, dokonaniu odpowiednich ofiar dla duchów itp. Wydaje się, że istnieje prawdziwa kontinuum między co zwykle nazywamy superstition i idee w religiach animistycznych.
W obu przypadkach oczekuje się, że ludzie unikną pewnych działań i wykonają inne, aby nie padli ofiarą niewidzialnych sił działających w naszym świecie. W obu przypadkach sam pomysł, że takie niewidzialne siły działają, wydaje się wynikać (przynajmniej częściowo) zarówno z chęci wyjaśnienia przypadkowych zdarzeń, jak i z chęci posiadania środków na ich wpływ.
Są to wszystkie ważne korzyści psychologiczne często stosowane w celu wyjaśnienia powodów, dla których religia istnieje i dlaczego religia trwa. Są także przyczyną istnienia i utrzymywania się przesądów. Rozsądne wydaje się zatem twierdzenie, że choć przesąd może nie być formą religii, wynika on z tych samych podstawowych ludzkich potrzeb i pragnień co religia. Zatem lepsze zrozumienie, w jaki sposób i dlaczego rozwija się przesąd, może być przydatne w lepszym zrozumieniu i docenieniu religii.
