Czy religia jest rodzajem filozofii? Czy filozofia jest działalnością religijną? Wydaje się, że czasami dochodzi do zamieszania w kwestii tego, czy i jak należy odróżnić religię i filozofię, zamieszanie to nie jest nieuzasadnione, ponieważ istnieją między nimi bardzo silne podobieństwa.
Podobieństwa
Pytania omówione zarówno w religii, jak i filozofii są zwykle bardzo podobne. Zarówno religia, jak i filozofia zmagają się z problemami takimi jak: co jest dobre? Co to znaczy prowadzić dobre życie? Jaka jest natura rzeczywistości? Dlaczego tu jesteśmy i co powinniśmy robić? Jak powinniśmy się traktować? Co jest naprawdę najważniejsze w życiu?
Oczywiste jest zatem, że istnieją wystarczające podobieństwa, aby religie mogły być filozoficzne (ale nie muszą być), a filozofie mogą być religijne (ale znowu nie muszą być). Czy to oznacza, że mamy po prostu dwa różne słowa na to samo podstawowe pojęcie? Nie; istnieją pewne rzeczywiste różnice między religią a filozofią, które uzasadniają uznanie ich za dwa różne typy systemów, mimo że pokrywają się miejscami.
Różnice
Na początek, dwie z dwóch religii mają rytuały. W religiach odbywają się uroczystości z okazji ważnych wydarzeń życiowych (narodziny, śmierć, małżeństwo itp.) I ważnych porach roku (dni upamiętniające wiosnę, żniwa itp.). Filozofie jednak nie mają swoich zwolenników zaangażowanych w działania rytualne. Studenci nie muszą rytualnie myć rąk przed studiowaniem Hegla, a profesorowie nie obchodzą co roku Dnia Wojskowego .
Inną różnicą jest fakt, że filozofia kładzie nacisk na samo użycie rozumu i krytycznego myślenia, podczas gdy religie mogą korzystać z rozumu, ale przynajmniej polegają na wierze lub nawet używają wiary z wyłączeniem rozumu. To prawda, istnieje wiele filozofów, którzy twierdzili, że sam rozum nie może odkryć prawdy lub którzy próbowali w jakiś sposób opisać ograniczenia rozumu, ale to nie jest dokładnie to samo.
Nie znajdziesz Hegla, Kanta lub Russella, którzy twierdzą, że ich filozofie są objawieniem od boga lub że ich dzieło należy przyjąć na wiarę. Zamiast tego opierają swoją filozofię na racjonalnych argumentach, argumenty te mogą nie okazać się również trafne lub skuteczne, ale to wysiłek odróżnia ich pracę od religii. W religii, a nawet w filozofii religijnej, uzasadnione argumenty sięgają ostatecznie do pewnej podstawowej wiary w Boga, bogów lub zasady religijne odkryte w jakimś objawieniu.
Oddzielenie sacrum od profanum jest czymś innym, czego brakuje filozofii. Z pewnością filozofowie omawiają zjawiska religijnego podziwu, uczucia tajemniczości i znaczenie świętych przedmiotów, ale to bardzo różni się od odczuwania podziwu i tajemnicy wokół takich przedmiotów w filozofii. Wiele religii uczy wyznawców szanowania świętych pism świętych, ale nikt nie uczy uczniów szanować zebranych notatek Williama Jamesa.
Wreszcie, większość religii ma tendencję do zawierania pewnej wiary w coś, co można opisać jedynie jako cudowne zdarzenia, które są sprzeczne z normalnym wyjaśnieniem lub które są w zasadzie poza granicami tego, co powinno się zdarzyć nasz wszechświat. Cuda mogą nie odgrywać bardzo dużej roli w każdej religii, ale są wspólną cechą, której nie można znaleźć w filozofii. Nietzsche nie urodził się z dziewicy, nie pojawił się żaden anioł, który ogłosi koncepcję Sartre, a Hume nie sprawił, że chromi znów chodzili.
Fakt, że religia i filozofia są odrębne, nie oznacza, że są one całkowicie odrębne. Ponieważ oba dotyczą wielu tych samych kwestii, nierzadko zdarza się, aby osoba angażowała się jednocześnie w religię i filozofię. Mogą odnosić się do swojej działalności tylko jednym terminem, a wybór tego terminu może ujawnić całkiem sporo na temat ich indywidualnego spojrzenia na życie; niemniej jednak ważne jest, aby brać pod uwagę ich odrębność.
