Upaniszady stanowią rdzeń filozofii indyjskiej. Są niesamowitym zbiorem pism z oryginalnych przekazów ustnych, które Shri Aurobindo trafnie określił jako „najwyższe dzieło indyjskiego umysłu”. To tutaj znajdujemy wszystkie fundamentalne nauki, które są kluczowe dla hinduizmu, pojęcia „karma” (działanie), „samsara” (reinkarnacja), „moksza” (nirwana), „atman” (dusza), i „Brahman” (Absolutny Wszechmogący). Przedstawili także najważniejsze wedyjskie doktryny samorealizacji, jogi i medytacji. Upaniszady to szczyty myśli o ludzkości i wszechświecie, mające na celu zepchnięcie ludzkich idei do granic możliwości i poza nią. Dają nam zarówno duchową wizję, jak i filozoficzną argumentację i jest to ściśle osobisty wysiłek, aby dotrzeć do prawdy.
Znaczenie „Upanishad”
Termin „Upaniszada” dosłownie oznacza „siedzieć blisko” lub „siedzieć blisko” i implikuje uważne słuchanie mistycznych doktryn guru lub duchowego nauczyciela, który poznał podstawowe prawdy wszechświata. Wskazuje na okres, w którym grupy uczniów siedziały obok nauczyciela i uczyły się od niego tajnych nauk w ciszy leśnych „aśramów” lub pustelników. W innym znaczeniu tego terminu „Upaniszada” oznacza „Wiedzę Brahmy”, dzięki której ignorancja zostaje unicestwiona. Niektóre inne możliwe znaczenia złożonego słowa „Upaniszada” to „umieszczanie obok siebie” (równoważność lub korelacja), „bliskie podejście” (do Istoty Absolutnej), „tajemna mądrość”, a nawet „siedzenie blisko oświeconego”.
Czas powstania Upaniszad
Historycy i indolodzy podali datę powstania Upaniszad od około 800 - 400 pne, chociaż wiele wersów wersetów zostało napisanych znacznie później. W rzeczywistości zostały napisane przez bardzo długi okres czasu i nie stanowią spójnego zbioru informacji ani jednego konkretnego systemu przekonań. Istnieje jednak wspólna myśl i podejście.
Główne książki
Chociaż istnieje ponad 200 Upaniszad, tylko trzynaście zostało zidentyfikowanych jako przedstawiające podstawowe nauki. Są to Chandogya, Kena, Aitareya, Kaushitaki, Katha, Mundaka, Taittriyaka, Brihadaranyaka, Svetasvatara, Isa, Prasna, Mandukya i Upaniszady Maitri . Jedna z najstarszych i najdłuższych z Upaniszad, Brihadaranyaka mówi:
„Od nierealnego poprowadź mnie do prawdziwego!
Z ciemności zaprowadź mnie do światła!
Od śmierci prowadzą mnie do nieśmiertelności! ”
Sednem Upaniszad jest to, że można to osiągnąć poprzez medytację ze świadomością, że dusza („atman”) jest jednym ze wszystkimi rzeczami, a „jeden” to „Brahman”, który staje się „wszystkim”.
Kto napisał Upaniszady?
Autorzy Upaniszad byli liczni, ale nie pochodzili wyłącznie z kasty kapłańskiej. Byli poetami podatnymi na przebłyski duchowej mądrości, a ich celem było doprowadzenie kilku wybranych uczniów do punktu wyzwolenia, który sami osiągnęli. Według niektórych uczonych główną postacią w Upaniszadach jest Yajnavalkya, wielki mędrzec, który głosił doktrynę „neti-neti”, pogląd, że „prawdę można znaleźć tylko poprzez zaprzeczenie wszelkim myślom na jej temat”. Innymi ważnymi upaniszadskimi mędrcami są Uddalaka Aruni, Shwetaketu, Shandilya, Aitareya, Pippalada, Sanat Kumara. Wielu wcześniejszych nauczycieli wedyjskich, takich jak Manu, Brihaspati, Ayasya i Narada, również znajduje się w Upaniszadach.
Istota ludzka jest centralną tajemnicą wszechświata, która ma klucz do wszystkich innych tajemnic. Istotnie, ludzie są naszą największą zagadką. Jak słynny fizyk Niels Bohr powiedział kiedyś: „Jesteśmy zarówno widzami, jak i aktorami w wielkim dramacie egzystencji”. Stąd znaczenie rozwijania tak zwanej „nauki o ludzkich możliwościach”. To była nauka, której Indie poszukiwały i odnalazły w Upaniszadach, próbując rozwikłać tajemnicę istot ludzkich.
Nauka o sobie
Dzisiaj widzimy rosnącą potrzebę uświadomienia sobie „prawdziwego ja”. Bardzo odczuwamy potrzebę przekształcenia naszej wiedzy w mądrość. Dziwna tęsknota za wiedzą o nieskończoności i wieczności niepokoi nas. Na tym tle współczesnych myśli i aspiracji wkład Upaniszad w dziedzictwo kulturowe człowieka staje się znaczący.
Celem Ved było zapewnienie prawdziwego dobrobytu wszystkich istot, zarówno na świecie, jak i duchowo. Zanim taka synteza mogła zostać osiągnięta, istniała potrzeba penetracji wewnętrznych światów do głębi. To właśnie zrobili Upaniszady z precyzją i dali nam naukę o sobie, która pomaga człowiekowi porzucić ciało, zmysły, ego i wszystkie inne nie-jaźniowe elementy, które łatwo się psują. Upaniszady opowiadają nam o wielkiej sadze tego odkrycia boskości w sercu człowieka.
Wewnętrzna historia
Na bardzo wczesnym etapie rozwoju cywilizacji indyjskiej człowiek uświadomił sobie dziwne nowe pole ludzkiego doświadczenia w obrębie natury objawionej w człowieku, w jego świadomości i ego. Z biegiem lat nabierało ono objętości i mocy, aż w Upaniszadach stało się potopem w systematycznym, obiektywnym i naukowym dążeniu do prawdy w głębi doświadczenia. Daje nam wrażenie ogromnej fascynacji, jaką to nowe pole badań miało dla współczesnego umysłu.
Ci indyjscy myśliciele nie byli zadowoleni ze swoich intelektualnych spekulacji. Odkryli, że wszechświat pozostaje tajemnicą, a tajemnica ta pogłębia się wraz z postępem takiej wiedzy, a jednym z ważnych elementów tej pogłębiającej tajemnicy jest tajemnica samego człowieka. Upaniszady uświadomiły sobie tę prawdę, którą współczesna nauka obecnie podkreśla.
W Upaniszadach mamy wgląd w funkcjonowanie umysłów wielkich indyjskich myślicieli, którym nie przeszkadzała tyrania religijnego dogmatu, autorytetu politycznego, nacisku opinii publicznej, poszukiwania prawdy z jednomyślnym oddaniem, rzadkiego w historii z myśli. Jak zauważył Max Muller: „Żaden z naszych filozofów, nie akceptujący Heraklita, Platona, Kanta ani Hegla, nie odważył się wznieść takiej iglicy, nigdy nie przestraszonej przez burzę lub piorun”.
Bertrand Russell słusznie powiedział: „Jeśli ludzie nie zwiększą zarówno mądrości, jak i wiedzy, wzrost wiedzy będzie wzrostem smutku”. Podczas gdy Grecy i inni specjalizowali się w tematyce człowieka w społeczeństwie, Indie specjalizowały się w człowieku dogłębnie, człowiek jako jednostka, jak to ujął Swami Ranganathananda. To była jedna pasja rządząca Indo-Aryjczyków w Upaniszadach. Wielcy mędrcy z Upaniszad zajmowali się człowiekiem ponad jego wymiarami politycznymi lub społecznymi. Było to śledztwo, które rzuciło wyzwanie nie tylko życiu, ale także śmierci i doprowadziło do odkrycia nieśmiertelnej i boskiej jaźni człowieka.
Kształtowanie kultury indyjskiej
Upaniszady nadały trwałą orientację kulturze indyjskiej, kładąc nacisk na wewnętrzną penetrację i całym sercem opowiadając się za tym, co Grecy sformułowali później w powiedzeniu „człowiek, poznaj siebie”. Wszystkie późniejsze zmiany kultury indyjskiej były silnie uwarunkowane tą spuścizną Upaniszady.
Upaniszady ukazują epokę charakteryzującą się niezwykłą żarliwością myśli i inspiracji. Fizyczny i psychiczny klimat, który to umożliwił, to kraina obfitości, którą były Indie. Całe środowisko społeczne Indo-Aryjczyków było dojrzałe z ogromnymi możliwościami. Znaleźli czas na zastanawianie się i zadawanie pytań. Mieli wybór, by wykorzystać czas wolny na podbój świata zewnętrznego lub wewnętrznego. Swoimi darami mentalnymi obrócili swoje energie mentalne na podbój świata wewnętrznego, a nie świata materii i życia na rozsądnym poziomie.
Uniwersalny i bezosobowy
Upaniszady dały nam wiele wglądów, które mają w nich uniwersalną jakość, a ta uniwersalność wywodzi się z ich bezosobowości. Mędrcy, którzy je odkryli, depersonalizowali się w poszukiwaniu prawdy. Chcieli wyjść poza naturę i uświadomić sobie transcendentalną naturę człowieka. Odważyli się podjąć to wyzwanie, a Upaniszady są unikalnym zapisem metod, które przyjęli, walk, które podjęli i zwycięstwa, jakie osiągnęli w tej zadziwiającej przygodzie ludzkiego ducha. I przekazuje nam to fragmenty o wielkiej mocy i poetyckim uroku. Szukając nieśmiertelności, mędrcy przyznali nieśmiertelność literaturze, która ją przekazała.
