Jedną z rzeczy, o których „wszyscy wiedzą” o japońskiej historii, jest to, że słynni samurajscy wojownicy byli „w” Zen. Ale czy to prawda, czy fałsz?
To prawda, do pewnego stopnia. Ale prawdą jest również to, że połączenie Zen-samuraj zostało przeforsowane i romantyzowane nieproporcjonalnie do tego, co faktycznie było, szczególnie przez autorów popularnych książek o Zen.
Tło historyczne
Historia samurajów sięga VII wieku. W X wieku samuraj urósł bardzo potężnie i skutecznie kontrolował większość Japonii. W okresie Kumakury (1185 1333) nieudane inwazje Mongołów, przewroty polityczne i wojna domowa spowodowały, że samurajowie byli zajęci.
Buddyzm został wprowadzony do Japonii w VI wieku przez delegację z Korei. Przez wieki kilka szkół buddyzmu mahajany było importowanych z Azji kontynentalnej, głównie z Chin. Buddyzm Zen zwany Chan w Chinach był jednym z ostatnich, osiągając Japonię początkowo pod koniec XII wieku, w 1191 roku. Pierwszą szkołą buddyzmu w Japonii była Rinzai. Kolejna szkoła, Soto, została założona kilka lat później, w 1227 roku.
Pod koniec XIII wieku samuraj zaczął praktykować medytację zen z mistrzami Rinzai. Intensywna koncentracja medytacji w stylu Rinzai może pomóc w poprawie umiejętności sztuk walki i zmniejszyć strach przed śmiercią na polu bitwy. Patronat samurajów przyniósł Rinzai wiele przywilejów, więc wielu mistrzów chętnie się tym zajęło.
Niektórzy samurajowie intensywnie angażowali się w praktykę Zen Rinzai, a kilku zostało mistrzami. Wydaje się jednak, że większość samurajów praktykujących Zen szukała dyscypliny mentalnej, by być lepszymi wojownikami, ale nie byli tak bardzo zainteresowani buddyzmem w części Zen.
Nie wszyscy mistrzowie Rinzai starali się o patronat nad samurajami. Linia O-to-kan - nazwana na cześć trzech nauczycieli-założycieli, Nampo Jomyo (lub Daio Kokushi, 1235-1308), Shuho Myocho (lub Daito Kokushi, 1282-1338) i Kanzan Egen (lub Kanzen Kokushi, 1277- 1360) - utrzymywał odległość od Kioto i innych ośrodków miejskich i nie szukał przychylności samurajów ani szlachty. To jedyny ocalały rodowód Rinzai w Japonii.
Zarówno Soto, jak i Rinzai Zen zyskiwali na znaczeniu i wpływie w okresie Muromachi (1336 1573), kiedy Zen wywarł ogromny wpływ na wiele aspektów japońskiej sztuki i kultury.
Władca Oda Nobunaga obalił rząd Japonii w 1573 r., Co zapoczątkowało okres zwany Momoyama (1573–1603). Oda Nobunaga i jego następca, Toyotomi Hideyoshi, zaatakowali i zniszczyli jeden buddyjski klasztor po drugim, dopóki instytucjonalny buddyzm w Japonii nie był pod kontrolą watażków . Wpływy buddyzmu zmniejszyły się w okresie Edo (1603 1867), a buddyzm został zastąpiony przez Sinto jako religię narodową Japonii pod koniec XIX wieku. Mniej więcej w tym samym czasie cesarz Meiji zlikwidował klasę samurajów, która wówczas składała się głównie z biurokratów, a nie wojowników.
Związek samurajów i zen w literaturze
W 1913 r. Japoński kapłan Zen Soto i profesor uniwersytecki, który wykładał na Harvardzie, napisał i opublikował Religię samurajów: studium filozofii i dyscypliny zen w Chinach i Japonii .
Wśród innych niedokładnych twierdzeń autor Nukariya Kaiten (1867–1934) napisał, że Jeśli chodzi o Japonię, [Zen] został po raz pierwszy wprowadzony na wyspę jako pierwsza wiara w samurajów lub klasę wojskową i ukształtował postacie wielu wybitnych żołnierzy, których życie zdobi karty jej historii. Jak już wyjaśniłem, tak się nie stało. Ale wiele popularnych książek o Zen, które pojawiły się później, bezkrytycznie powtórzyło to, co powiedziała Nukariya Kaiten.
Profesor musiał wiedzieć, że to, co napisał, nie było dokładne. Najprawdopodobniej odzwierciedlał rosnący zapał wojskowy swojego pokolenia, który ostatecznie doprowadziłby do wojny na Pacyfiku w XX wieku.
Tak, Zen wpłynął na samurajów, podobnie jak przez większość czasu w japońskiej kulturze i społeczeństwie. I tak, istnieje związek między Zen a japońskimi sztukami walki. Zen powstał w chińskim klasztorze Shaolin, więc Zen i sztuki walki od dawna są ze sobą powiązane. Istnieje również związek między Zen a japońską aranżacją kwiatów, kaligrafią, poezją (zwłaszcza haiku), graniem na flecie bambusowym i ceremonią parzenia herbaty.
Ale nazywanie Zen „religią samurajów” to przesada. Wielu wielkich mistrzów Rinzai, w tym Hakuin, nie miało znaczącego związku z samurajami i istnieje niewielki związek między samurajami a Soto. I chociaż wielu samurajów ćwiczyło medytację Zen przez pewien czas, większość nie była aż tak religijna.
