W swej najbardziej podstawowej formie humanizm obejmuje przede wszystkim troskę o ludzi. Należą do nich ludzkie potrzeby, ludzkie pragnienia i ludzkie doświadczenia. Często przekłada się to również na przyznanie istotom ludzkim specjalnego miejsca we wszechświecie ze względu na ich zdolności i zdolności.
Humanizm traktuje przede wszystkim ludzi
Humanizm nie jest szczególnym systemem filozoficznym, zbiorem doktryn ani nawet konkretnym systemem wierzeń. Zamiast tego humanizm jest lepiej opisany jako postawa lub perspektywa życia i ludzkości, która z kolei służy wywieraniu wpływu na aktualne filozofie i systemy przekonań.
Trudność nieodłącznie związana z definiowaniem humanizmu została podsumowana w „Encyklopedii nauk społecznych” ery o humanizmie:
„Humanizm jako termin techniczny i koncepcja intelektualna lub moralna zawsze opierał się mocno na swojej etymologii. To, co jest charakterystyczne dla człowieka, a nie nadprzyrodzone, to, co należy do człowieka, a nie do natury zewnętrznej, to, co wznosi człowieka na jego najwyższy wzrost lub daje mu, jako człowiekowi, największą satysfakcję, którą można nazwać humanizmem ”.
Encyklopedia przytacza przykłady szeroko pojętych interesów Benjamina Franklina, eksplorację ludzkich namiętności przez Szekspira i równowagę życia opisaną przez starożytnych Greków. To, że humanizm jest trudny do zdefiniowania, nie oznacza, że nie można go zdefiniować.
Humanizm skontrastowany z nadprzyrodzonością
Humanizm można również lepiej zrozumieć, gdy rozważa się go w kontekście postaw lub perspektyw, z którymi zwykle się kontrastuje. Z jednej strony jest nadnaturalizm, opisujący każdy system wierzeń, który podkreśla znaczenie nadprzyrodzonej, transcendentnej dziedziny oddzielonej od świata przyrody, w którym żyjemy. Wiara w to byłaby najczęstszym i najpopularniejszym tego przykładem. Dość często tego rodzaju filozofia opisuje zjawiska nadprzyrodzone jako bardziej „rzeczywiste” lub przynajmniej „ważne” niż naturalne, a zatem jako coś, do czego powinniśmy dążyć, nawet jeśli oznacza to zaprzeczenie naszym ludzkim potrzebom, wartościom i doświadczeniom tu i teraz.
Kontrast z humanizmem
Z drugiej strony istnieją typy scjentyzmu, które przyjmują naturalistyczną metodologię nauki do tego stopnia, że zaprzeczają jakiemukolwiek prawdziwemu znaczeniu, a czasami nawet rzeczywistości, ludzkich uczuć, doświadczeń i wartości. Humanizm nie jest przeciwny naturalistycznym wyjaśnieniom życia i wszechświata, wręcz przeciwnie, humaniści uważają go za jedyny realny sposób rozwijania wiedzy o naszym świecie. Humanizm przeciwstawia się tendencjom odczłowieczania i depersonalizacji, które czasami pojawiają się we współczesnej nauce.
Jedną rzeczą jest obserwowanie, że ludzie nie są cenieni przez cały wszechświat, ale całkiem inna jest konkluzja, że ludzie nie są tak naprawdę cenni. Jedną rzeczą jest obserwowanie, że ludzie są tylko niewielkim aspektem wszechświata, a nawet życia na naszej planecie, ale całkiem innym jest stwierdzenie, że ludzie nie mogą odgrywać istotnej roli w rozwoju przyrody w przyszłości.
Konkluzja na temat filozofii humanistycznej
Filozofia, światopogląd lub system wierzeń jest „humanistyczny”, ilekroć wykazuje pierwszorzędną lub nadrzędną troskę o potrzeby i możliwości ludzi. Jego moralność opiera się na ludzkiej naturze i ludzkich doświadczeniach. Ceni ludzkie życie i naszą zdolność do czerpania radości z życia, dopóki nie wyrządzimy krzywdy innym.
